Blog

Çünkü Erken Kalkan Yol Alır

21. yüzyıl insanı, ortalama 75 yıllık ömrünün,

• 26 yılını uykuda,
• 10 yılını iş yerinde,
• 12 yılını dizi, film, tv seyrederek,
• 8 yılını sosyal medyada,
• 6 yılını yemek yiyerek
• 5 yılını ulaşımda,
• 3 yılını ise banyoda geçiriyor. Geriye yaklaşık 5 yıl kalıyor. 5 koca! yıl. Artık ne yaparsınız bilemem ama çok şey yapamayacağınız ortada.

26 yıl hiçbir şey yapmadan yarı ölü halde yatıyoruz. Sizi bilmiyorum ama benim kulağıma hiç hoş gelmiyor. Bir insan neden ömrünün üçte birini yatakta geçirir ki?

Bilim, uykunun faydalarını ve süresini bütünüyle henüz ortaya koyamadı. Fakat yalnız bildiğimiz kısmıyla bile yaşamsal öneme sahip. Yeteri kadar uyumazsak pek çok fiziksel ve ruhsal hastalıkla birlikte kilo da alıyoruz. Hem sağlık hem de estetik için uyumak şart. Peki ne kadar? Bilim insanları yetişkin bir insanın her gün 8 saat uyuması gerektiğini söylüyor. Ben kendi adıma buna çok katılmıyorum. Çünkü çoğu alanda olduğu gibi bunun da kişiden kişiye değişebilecek bir konu olduğunu düşünüyorum. Tanıdığım kimi insana 4 saat yetiyor kimine 10 saat eksik geliyor. Ben şahsen az uyuyanlardanım. 6 saat uyumuşsam genelde yeterli görüyorum çünkü yapacak daha önemli şeyler olduğunu düşünüyorum. Vücudun sesini dinlemenin daha doğru olacağını düşünüyorum. Uyuma sürenizin ne kadar olacağına siz karar verin. Burada asıl ne zaman uyanacağımızı konuşacağız.

Önce bilim tarafına bakalım. 2017 yılında, 3 bilim insanı, kendilerine 3 nobel ödülü getiren yeni bir buluşa imza attı: Sirkadiyen Ritm. Bu araştırma, insanların biyolojik ritme uygun yaşamaları halinde hem daha sağlıklı ve fit hem de daha mutlu olacaklarını ifade ediyor.

Beyinde epifiz adını verdiğimiz nohut büyüklüğündeki bir bezin içinde bu yapı gizlenmiş. SCN (suprachiasmatic nucleus) adı verilen hücre topluluğu clok (saat) proteinler salgılayarak biyolojik saate komuta ediyorlar. Bu yapı, doğrudan güneşin bulunduğumuz coğrafyadaki hareketleri ile ilgili. SCN, saatler mevsime göre değişmek koşuluyla, saat 06:00 civarında, nabız ve tansiyonumuzu hafifçe yükseltiyor, uyku hormonu olan melatonin salgısını kesiyor ve bizi uyanmaya davet ediyor. Melatonin salgısı sona erdikten sonra devam eden uyku gece uykusu kadar faydalı değil.

SCN gün boyu görev başında. Vücudumuzu yönetmek için sistemleri harekete geçirip durduruyor. Saat 21.00 civarında tekrar melatonin salgılamaya başlayarak bu defa bizi uykuya davet ediyor.

Biyolojik ritme uygun yaşamak; bağışıklık sisteminin kuvvetli olmasından, kronik yorgunluğun sona ermesine, depresyona karşı dirençli olmaktan, kilo vermeye, unutkanlığın azalmasından öğrenme kabiliyetinin artmasına kadar pek çok faydayı beraberinde getiriyor. Sonuç olarak bilim vücudumuzu dinlememizi ve saat 06:00 civarında uyanmamızı söylüyor.

Sanskritçe’de güneş doğmadan önceki 1 saatin kastedildiği zamana “Brahma muhurta” deniyor. “Yaradan’ın zamanı” anlamına gelen bu saat, yüzyıllardır doğu kültürlerinde yoga ve meditasyon uygulamaları için en uygun zaman olarak kabul ediliyor.

Hristiyanlar, Lauds yani şafak vakitlerinde, günü kutsamak ve yardım dilemek için Yakarış (Preces) duaları yapıyorlar.

Yahudiler, yine sabah erken saatlerde şahrit duası yapıyor.

Müslümanlar ise sabah namazını tam olarak bu saatlerde yani güneş doğmadan 30 dk önce kılarlar.

Peygamber Efendimiz; “Sabahın erken vakti, bereketli kılındı” diyor.

Neticeten, sağlık biliminin yanında dinler de erken kalkmayı teşvik ediyor.

Gelelim işin kariyer ve başarı kısmına. Önce gerçek hayattan örnekler vereyim:

• Türkiye’nin 17. en zengini Faruk Eczacıbaşı 05:30’da
• Arzum Genel Müdürü Murat Kolbaşı: 05:30’da
• Kütahya Porselen Sahibi Nafi Güral : 06:00’da
• Pegasus CEO’su Mehmet Nane: 06:00’da
• Starbucks CEO’su Howard Schultz: 06:00 ’da
• Twitter’ın CEO’su Jack Dorsey: 05.00’da
• Apple’ın kurucusu ve eski CEO’su Steve Jobs 06:00’da
• Apple’ın şu anki CEO’su Tim Cook 04:30’da uyanıyor.
• Leonardo Da Vinci’nin “Uberman” yani süper adam uykusu olarak bilinen, kendi oluşturduğu bir uyku döngüsü varmış. Da Vinci, 4 saatte bir 20 dakikalık kısa şekerlemeler yaparmış.
• Mozart, günde yalnızca 5 saat uyurmuş.
• Churchill 4 saat uyur gün içinde kısa şekerlemeler yaparmış.
• Edison ve Tesla da gün içinde kısa şekerlemeler yaparak günlük uyku ihtiyacını karşılarmış.

Bu noktada “Hayallerinizin gerçekleşmesini sağlamanın en iyi yolu, uyanmaktır.” diyen Fransız Şair Paul Valery’e kulak vermek gerekiyor sanırım. Sizce başarılı oluşmuş insanlar, lider, politikacı, iş insanı, girişimci, bilim insanı her kimse, geç kalkmayı rutin haline getirmiş insanlar olabilir mi?

Erken Kalkmanın Faydaları Nedir?

1. Spor Yaparsınız: Spora vaktim yok diyenler için alın size vakit. Dilediğiniz kadar spor yapın.
2. Kahvaltı Yaparsınız: Geç uyanan kişiler genellikle günün en önemli öğününü atlama eğilimindedir. Erken kalkmak size muhteşem bir kahvaltı için fırsat tanır.
3. Verimliliğiniz Artar: Sabahın erken saatleri sessiz, sakin günün en sihirli saatleri. Kendinizle baş başa kalacağınız muhteşem anlar. Bolca düşünebileceğiniz, kitap okuyabileceğiz ve en güzeli bir gün daha bahşeden Allah’a şükredeceğiniz anlar. Kıymetini bilin. Bu saatler aynı zamanda günün en verimli saatleri. Bereketli saatler demiştik ya. En üretken olacağınız zaman bu saatlerdir. Vücut ve beyin tam olarak dinlenmiş, aktiviteye hazır. Okuyun, yazın, inceleyin, birikmiş işlerinizi bitirin. Arayan yok soran yok. Telefon çalmıyor, ziyaretçi gelmiyor. Benim de en çok okuduğum, yazdığım, içerik ürettiğim saatler 06-08 arasındaki zaman.
4. Öğrencilerin ya da Sunuma Hazırlanan Profesyonellerin Başarısı Artar: Teksas Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre erken kalkan öğrenciler, geç kalkan öğrencilere göre daha iyi notlar alıyor. Bu durumun tek sebebi elbette ki erken kalkmak değil. Beraberinde güne enerjik başlamak, iyi bir kahvaltı yapmak, günü planlamak ve sabah çalışmaları da geliyor. Bu önermeler iş hayatındaki profesyoneller için de geçerlidir.
5. Günü Detaylı Planlayabilirsiniz: Günü tasavvur etmek, yapılacak işleri düşünmek, önceliklendirmek için en doğru ve müsait planlama zamanı günün erken vakitleri.
6. Uyku Kalitenizi Artırır: Erken kalkmak erken yatmayı gerektirir. Sirkadiyen ritme uygun uyuduğunuz için uyku kaliteniz de artar. Daha kısa süre uyku ile yetinebilirsiniz.
7. Trafikten Zaman Kazanırsınız: Özellikle büyük şehirlerde yaşayan ve sabah trafiğinden mustarip olanlar için ilaç gibi vakittir bu saatler.

Tabiidir ki rutine dönüşmeyen alışkanlıklar, belki tesadüfi başarılar getirir ama devamlılığı olmaz. Part time alışkanlıklar, part time sonuçlar doğurur. Bu sebeple erken kalkmayı bir yaşam tarzı haline getirmek başarıyı vaat edecektir.

Uykunuzun dengeli, hayatınızın huzurlu, üretiminizin bol olduğu günler diliyorum.